سیتکام یا کمدی موقعیت چیست؟

کمدی موقعیت (به انگلیسی: situation comedy) یا سیت‌کام (به انگلیسی: Sitcom)

یش از آنکه به معرفی و بررسی بهترین سیتکام های تاریخ بپردازیم، لازم است بدانیم که سیتکام یا کمدی موقعیت چیست؟

گونه‌ای از کمدی است که در آن شخصیت‌های فیلم یا سریال در مکان‌های عادی مانند محل کار یا خانه حضور دارند و فعالیت‌های روزانه آن‌ها با حرکات یا دیالوگ‌های طنز انجام می‌شود. هنگام گفتن هر نکتهٔ طنزآمیز، معمولاً صدای خنده استودیویی زنده یا از پیش ضبط شده پخش می‌شود. سیتکام در زبان انگلیسی از تلفیق دو کلمه Sit مخفف Situation یا موقعیت و کلمه Com مخفف Comedy یا همان طنز یا کمدی ایجاد شده است. نام کامل این سبک برنامه سازی، سبک کمدی موقعیت یا همان Situation Comedy نام دارد.

کمدی (شادی‌نامه یا شادانه) (به یونانی باستان: κωμῳδία / kōmōidía) و (به لاتین: comoedia) یکی از انواع (ژانرهای) نمایشی است و از واژهٔ یونانی kōmōidía (متشکل از دو بخش κῶμος / kỗmos، (جشنی به افتخار دیونسیوس)، و ἀοιδή (آواز)) ریشه می‌گیرد.

معادل فارسی این کلمه، به عنوان نوع (ژانر) نمایشی، خنده دار است.

به ظاهر هدف کمدی خنده و تفریح است اما در حقیقت مسائل جدی در پردهٔ شوخی نموده می‌شود. در کمدی شخصیت قهرمانان و شکست‌هایشان بیشتر جنبهٔ شادی‌آور و عمدتاً سرگرمی دارد و معمولاً بیننده بدان توجه جدی نمی‌کند. تماشاگر از قبل می‌داند که فاجعهٔ بزرگی اتفاق نخواهد افتاد بلکه سیر حوادث در جهت کامرانی قهرمان یا قهرمانان است. قهرمانان کمدی اکثراً افرادی از قشر متوسط یا پایین جامعه‌اند که در طول نمایش مرتکب اشتباهات یا رفتار‌هایی می‌شوند که مخاطب بر دردسرساز بودن یا اشتباه بودن این اهمال اشراف کامل دارد. (سطح آگاهی مخاطب از قهرمان در مورد مسائل و رخداد‌ها بالاتر است و همین موجب خنده است)

ارسطو می‌نویسد: «کمدی تقلید و محاکاتی است از اطوار و اخلاق زشت؛ نه این که توصیف و تقلیدِ بدترین صفات انسان باشد؛ بلکه فقط تقلید و توصیف اعمال و اطوار شرم‌آوری است که موجب ریشخند و استهزاء می‌شود. آنچه موجب ریشخند و استهزاء می‌شود امری است که در آن عیب و زشتی هست، اما آزار و گزندی از آن (عیب و زشتی) به کسی نمی‌رسد»

---

انواع کمدی

1. کمدی رمانتیک (خنده دار عاشقانه): که اوج آن در آثار شکسپیر و نویسندگان دورهٔ الیزابت است. این نوع کمدی مشتمل بر حوادث و ماجراهای عاشقانهٔ زنی است که قهرمان کمدی است. البته این عشق علی‌رغم همهٔ مشکلات و موانع به شادکامی می‌انجامد. از نمونه‌های معروف این نوع نمایشنامه، رؤیای نیمه شب تابستان از شکسپیر است. ریشهٔ اساطیری کمدی رمانتیک، جشن‌های باستانی پیروزی بهار بر زمستان است.

2. کمدی درام (طنز): در این نوع کمدی، کسانی که قوانین اخلاقی و اجتماعی را مراعات نمی‌کنند مورد تمسخر واقع می‌شوند و نویسنده از بی‌نظمی‌های اجتماعی انتقاد می‌کند و دغل‌کارانی که قهرمان کمدی هستند، معمولاً سرنوشت خوبی ندارند.

3. کمدی رفتار: این اصطلاح بر مبنای آثار شکسپیر از قبیل کمدی هیاهوی بسیار برای هیچ وضع شده‌است. در پاره‌ای از این نوع کمدی‌ها از اعمال زشت بزرگ زادگان و توطئه‌های طبقات اشراف سخن رفته‌است. تأثیر شادی بخش آن در گرو مکالمات خنده داری است که ما بین شخصیت‌های احمق و گول ردو بدل می‌شود. در این گونه کمدی، قراردادها و رسوم اجتماعی مورد بررسی قرارمی‌گیرد. یکی از مسائل مثلاً نزاع‌های عشقی است. موضوع دیگر، رفتار شوهران حسود نسبت به همسران خود است. نمونهٔ این گونه کمدی «اهمیت ارنست بودن» اثراسکار وایلد است .جورج برنارد شاو و ویلیام سامرست موآم هم به این شیوه آثاری آفریدند.

4. فارس: اثری است که خواننده یا بیننده را از صمیم دل به خنده وامی‌دارد و از این رو به آن کمدی سبک گفته‌اند و امروزه بر این شیوه فیلم‌های سینمایی سبک و خنده داری می‌سازند. در فارس قهرمان را یا خیلی بزرگ می‌کنند یا خیلی کوچک و او را در موقعیت‌های خنده داری قرار می‌دهند. مولیر آثاری به این شیوه دارد. فارس گاهی به عنوان یک داستان فرعی در انواع دیگر کمدی دیده می‌شود. ا

5. کمدی اخلاط اربعه: کمدی است که در آن عدم تعادل یکی از اخلاط (سودا، صفرا، دم، بلغم…) قهرمان را دچار یکی از امراض کرده‌است.

6. کمدی جنسی (انگلیسی: Sex comedy) یا کمدی سکسی (انگلیسی: Sexual comedy) یکی از گونه‌های کمدی است که در آن طنز و کمدی از موقعیت‌های سکسی یا روابط عاشقانه یا جنسی نشأت می‌گیرد. با آنکه کمدی سکسی بیشتر در قالب‌های درماتیک همچون تئاتر و سینما بیان شده‌است، اما آثار ادبی شعرا و نویسندگانی همچون اووید و جفری چاسر را نیز می‌توان به نوعی، کمدی سکسی به‌حساب آورد.

این نوع کمدی در قرن ۱۷ میلادی در نمایش‌خانه‌های انگلستان و در دوران موسوم به «کمدی دوران بازگشت» محبوبیت داشت. از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۶۵ میلادی، هالیوود چندین فیلم کمدی جنسی از نوع «بالاخره اون دختره، آره یا نه؟» با هنرنمایی دوریس دی، جک لمون و مریلین مونرو تولید کرد. در بریتانیا نیز در دههٔ ۷۰ میلادی، تعداد بیشماری فیلم و سریال از این ژانر ساخته شد که یک نمونهٔ آن ادامه بده بود. هالیوود همچنین خانه حیوانات را در ۱۹۷۸ ساخت که با ۶ فیلم کمدی سکسی جوانان در اوایل دهه ۸۰ میلادی ادامه یافت که از آن میان، می‌توان به پارتی مجردی و تجارت پرمخاطره اشاره نمود. دیگر کشورهایی که آثاری فراوانی از این ژانر ساختند، برزیل، ایتالیا و مکزیک بودند.

7. کمدی سانتیمانتال: کمدی پایان قرن ۱۷ در انگلستان که در آن هدف این بود که بیننده را به جای خنده، به گریه بیندازند و این شیوه بعدها در فرانسه هم معمول شد.

8. کمدی شخصیت: که در آن ویژگی‌های اخلاقی یا رفتاری قهرمان که خلاف عرف جامعه است یا به شیوه‌ای اغراق‌آمیز بزرگنمایی شده مورد توجه و نقد قرار می‌گیرد از نمونه‌های درخشان این نوع کمدی می‌توان خسیس مولیر را با محوریت شخصیتی بسیار مال‌پرست به نام هارپاگون را نام برد.

و در آخر میرسیم به گل سرسبد دنیای سریال کمدی

کمدی موقعیت: کمدی حاصل از گرفتار آمدن قهرمان در شرایط ناطلبیده و گاهی متضاد با موقعیتش را گویند. در سینما نمونه‌های موفقی از این‌گونه کمدی‌ها خلق شده‌است.

سیتکام یعنی چی ؟

کمدی موقعیت (به انگلیسی: situation comedy) یا سیت‌کام (به انگلیسی: Sitcom) گونه‌ای از کمدی است که در آن شخصیت‌های انیمیشن یا سریال در مکان‌های عادی مانند محل کار یا خانه حضور دارند و فعالیت‌های روزانه آن‌ها با حرکات یا دیالوگ‌های طنز انجام می‌شود. هنگام گفتن هر نکتهٔ طنزآمیز، معمولاً صدای خنده استودیویی زنده یا از پیش ضبط شده پخش می‌شود.

در ابتدا این سبک برنامه در برنامه‌های رادیویی رواج داشت و سپس با توسعه صنعت تلویزیون به صورت تصویری نیز به تلویزیون راه پیدا کرده و مورد علاقه بسیاری از مخاطبان قرار گرفت. سیتکام‌ها همواره در سبک کمدی بوده و شخصیت‌های ایفاگر نقش در این سبک از برنامه، داستانی طنز را به پیش می‌برند. غالبا سناریو سیتکام‌ها در لوکیشن‌های معمولی مانند یک خانه یا یک دفتر کار رخ می‌دهد و اکثر سکانس‌های داستان در همین لوکیشن‌ها ضبط می‌شوند.

برنامه‌های سیتکامی معمولا در قالب سریال‌های چند قسمتی و یا چند فصلی ساخته می‌شوند و برای نمایش در شبکه‌های تلویزیونی تهیه می‌شوند. ویژگی بارز دیگر سیتکام‌ها وجود صداهای خنده تماشاگران در پشت زمینه سکانس‌های خنده‌دار برنامه‌های سیتکام است. در واقع هرگاه در حال تماشای یک برنامه کمدی بودید که صدای خنده حاضران نیز در صحنه‌های طنز آن به گوش می‌رسد، بدانید که با یک برنامه سیتکام طرف هستید.

پیشتر، زمانی که ساخت این سبک برنامه‌ها در رادیو آغاز شده بود، برای ضبط این صدای خنده‌ها، از حاضران واقعی استفاده می‌شد، اما بعدها زمانی که سبک سیتکام به تلویزیون نیز راه پیدا کرد، از صداهای ضبط شده به جای صدای حاضران حقیقی در صحنه‌های طنز داستان استفاده شد. هرچند که در برنامه‌های تاک شوی کنونی که در تلویزیون ساخته می‌شوند، برای پویایی بیشتر برنامه از شرکت‌کنندگان حقیقی استفاده شده و واکنش‌های آنان به صحنه‌های مختلف نیز ضبط می‌شوند. در ادامه با لیست بهترین سریال های سیتکام اخیر همراه من باشید.

از معروفترین سیت‌کام‌ها می‌توان به ساینفلد، دوستان، کامیونیتی، بله آقای وزیر، مالکوم در میانه، زیاد ذوق‌زده نشو، به گفته جیم، آشنایی با مادر، دو مرد و نصفی،سریال اداره، خانواده امروزی، جذابان کلیولند، پاورچین، تئوری بیگ بنگ و مستر بین اشاره کرد.

یادگیری مکالمه زبان انگلیسی

نکته ای بسیار مهم از سریال های سیتکام که باید مد نظر داشته باشید این سریال ها به سبک سیتکام آموزشی بسیار عالی برای یادگیری زبان انگلیسی هستند و اگر خواستید بین درس خوندن و سرگرمی پیشنهاد میکنم سریال به سبک سیتکام را ببینید .

جمع بندی

هریک از این سریال‌ها مخاطبان و منتقدان خاص خود را داشته، اما موفق شده‌اند که با گذشت زمان باز هم خود را در صدر بهترین سیتکام‌های تاریخ تلویزیون حفظ کنند. به طور قطع سریال های کمدی موقعیت خارجی محدود به موارد معرفی شده در این مقاله نیست و شمار آن‌ها بسیار بیشتر از نمونه‌های ذکر شده است که ما سعی کردیم بهترین های این حرفه را در وبلاگ سیتکام با تنوع کیفیت بدون سانسور و زیرنویس فارسی چسپیده ارائه کنیم. نظر شما در مورد سبک سیتکام یا کمدی موقعیت چیست؟